Genomik tahliller, 100’den fazla yabani ve ekili muz çeşidinin kapsamlı bir tahlilini yaparak meyvenin karmaşık evcilleştirme tarihini ortaya çıkardı. Muzun daha evvel bilinmeyen ve muhtemelen hala yaşayan üç ceddinin varlığı ortaya koyuldu.
British Columbia Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Loren Rieseberg, “Muzun evcilleştirmesi, daha önce fark ettiğimden çok daha karmaşık” dedi.
SİYAH TOHUMLARLA KAPLIYDI
Arkeofili’nin aktardığına göre, yaklaşık 7 bin yıl evvel muzlar siyah tohumlarla kaplıydı ve neredeyse yenilmeyecek durumdaydı. Alliance of Bioversity International’da genetik kaynaklar bilimcisi olan Julie Sardo, “O zamanlar muz ağaçları, bugün tarlalarda gördüğümüz muzlardan çok farklıydı” sözlerini kullandı.
Çoğu araştırmacı Papua Yeni Gine’nin bilinen formuyla evcilleştirilmiş muzların birinci ortaya çıktığı yer olduğunu düşünüyor. Marketlerde bulunan çağdaş muzların evcilleştirilmeleri sırasında tohumlarını kaybettikleri, daha etli ve tatlı hale geldikleri düşünülse de bu evcilleştirmenin tam olarak nasıl ve ne vakit gerçekleştiği şimdi tespit edilemiyor.
Montpellier’deki Milletlerarası Kalkınma için Fransız Ziraî Araştırma Merkezi’nin muz genom bilimcisi Nabila Yahiaoui daha evvel toplanan 24 yabani ve evcil muz örneğinden DNA’yı karşılaştırdı. DNA’ların birkaç adedinde öbür örneklerin hiçbiriyle eşleşmeyen DNA örnekleri bulundu. 2020’de M. acuminata ve öteki bilinen yabani akrabalara ek olarak, iki bilinmeyen tıbbın çağdaş muzun DNA’sına katkıda bulundu öne sürüldü.
EVCİLLEŞTİRİLEN BİRİNCİ MUZLAR
Julie Sardo ve takımı de Papua Yeni Gine’de toplanan 25 çeşit de dahil olmak üzere, 68 yabani akraba örneğinin ve 154 çeşit ekili muzun DNA’sını örnekledi. Karşılaştırmanın, muzların özgün olarak Yeni Gine’de yetiştirildiğine dair daha fazla ispat sağladığı belirtildi. Evcilleştirilen birinci muzların “banksia” isimli bir M. acuminata alt tipi olduğu öne sürüldü.
Ekip ayrıyeten, örneklerin bilinmeyen üçüncü bir muz genetik malzemesi kaynağının varlığına da işaret ettiğini de söyledi. Şimdi tanımlanmayan üç cinsten birinin Yeni Gine’den, birinin Tayland Körfezi’nden ve üçüncüsünün kuzey Borneo ile Filipinler ortasında bir yerden geldiği aktarıldı.
